„Hitler i naziści to zaledwie jeden ptasi kleks na ponad tysiącletniej, pełnej sukcesów historii Niemiec”. (Alexander Gauland, AFD)

„Wszystko, czego potrzebujemy, to odwrócenie polityki historycznej o 180 stopni”. (Björn Höcke, AFD)

WIĘCEJ INFORMACJI

Prawicowi populiści i ekstremiści starają się w kontekście polityki historycznej przyciągnąć uwagę opinii publicznej poprzez łamanie tabu i prowokacyjne wypowiedzi. Przełamywanie tabu jest celowym zabiegiem, aby najpierw ustalić tematy, a następnie móc o nich ponownie dyskutować przy całkowicie odwróconych przesłankach i perspektywach.

Nazwanie pomnika Holokaustu w Berlinie „pomnikiem wstydu” i trywializacja reżimu nazistowskiego jako „ptasiego kleksa” na ponad tysiącletniej historii Niemiec (Alexander Gauland, AFD) to wyrachowane posunięcia. Poprzez takie językowe zabiegi prawicowi ekstremiści i populiści chcą spopularyzować i znormalizować swoje stanowiska, aby przesunąć granice tego, co można powiedzieć i uzyskać cichą akceptację dla tych przekonań. Skutki takiego łamania tabu i przesuwania granic są już odczuwalne dla miejsc pamięci i muzeów. Ich pracownicy obserwują, że antysemickie i rasistowskie, jak również inne skrajnie prawicowe wypowiedzi i opinie są wyrażane znacznie bardziej gładko i pewnie. Dotyczy to zarówno grup zwiedzających i klas szkolnych, jak i całego obszaru edukacji politycznej.

Prawicowi populiści mówią o „niemieckim kulcie winy” i „zwrocie o 180 stopni w postrzeganiu historii politycznej”. Prawicowi ekstremiści prowokują podczas uroczystości upamiętniających, posłowie do parlamentu krajowego zakłócają obchody. Obecnie mamy do czynienia z prawdziwą falą ataków na kulturę pamięci i historię w Niemczech. Opierają się one na silnym społecznym wezwaniu do „Schlussstrich” („grubej kreski”), które jest widoczne w wielu badaniach społecznych. Na przykład, prawie 50% ankietowanych zgodziło się ze stwierdzeniami: „Irytuje mnie, że Niemcom wciąż wypomina się dziś zbrodnie przeciwko Żydom” oraz „Jestem zmęczony słuchaniem w kółko o niemieckich zbrodniach przeciwko Żydom.” (FES-Mitte-Studie, 2014)

Prawicowi populiści i ich apologeci stale kwestionują edukacyjną przydatność nauczania o Holokauście i reżimie narodowo-socjalistycznym dla przeszłości i teraźniejszości. Zgodnie z tym podejściem, ich koncepcje historyczno-polityczne zmierzają do umniejszenia znaczenia narodowego socjalizmu w niemieckiej kulturze pamięci.

W przypadku wypowiedzi podlegających prawu karnemu, takich jak negowanie Holokaustu, nawoływanie do przemocy lub używanie zakazanych prawnie symboli, należy wnieść formalne oskarżenie.

BIBLIOGRAFIA

Nur Schnee von gestern? Zum Umgang mit dem Kulturkampf von rechts in Gedenkstätten und Museen (2020) | MBR (The 45-page handout of the Mobile Advice Against Right-Wing Extremism “Just yes-terday's news? To deal with the culture war from the right in memorials and muse-ums” )

Antisemitische Einstellungsmuster in der Mitte der Gesellschaft  (article “Anti-Semitic attitudes in the middle of society” published on December 15, 2020, in Bundeszentrale für politische Bildung)

MATERIAŁY IKONOGRAFICZNE

“Vogelschiss in der Geschichte” – wie Gauland seine Äußerung zur NS-Zeit verteidigt * (article “‘Bird shit in history’ - as Gauland now defends his statement about the Nazi era” published on June 3, 2018)

Höcke-Rede im Wortlaut: “Gemütszustand eines total besiegten Volkes” – Politik (article “Höcke speech in full: ‘State of mind of a totally defeated people’”)