Κατηγορίες: Ορατές εκδηλώσεις του Αντισημιτισμού
Ετικέτες: (Απληστία - χρήμα και τοκογλυφία), (Στερεότυπα),
Αριστερά και κέντρο: φιγούρες με το εξής πολωνέζικο τετράστιχο (μεταφρασμένο χωρίς ομοιοκαταληξία):
«Για να έχει πάντα χρήματα το σπιτικό σου, χρειάζεσαι έναν Εβραίο που να τα προσέχει.»
Δεξιά: φιγούρα με τη φράση: «Όταν είσαι φτωχός, πήγαινε στον Εβραίο.»
Τα παραπάνω παραδείγματα επιβεβαιώνουν τη δημοφιλή δεισιδαιμονία ότι ένα ομοίωμα Εβραίου που κρατά ένα νόμισμα αποτελεί «γούρι» που διασφαλίζει οικονομική επιτυχία.
Μολονότι δεν είναι σαφής η προέλευση αυτής της δοξασίας, είναι ολοφάνερο πως βασίζεται σε στερεότυπα που θέλουν τους Εβραίους πλούσιους και με ταλέντο στις επιχειρήσεις.
Αυτό ωστόσο που προκαλεί έκπληξη είναι η ίδια η ονομασία των ομοιωμάτων «Ο τυχερός Εβραίος». Εκτός του ότι, συμβολικά, ένας άνθρωπος στερείται την ανθρώπινή του υπόσταση (για να μετατραπεί σε φυλαχτό), η σύνδεση των Εβραίων με την τύχη προκαλεί κατάπληξη και για έναν άλλο λόγο: αν σκεφτεί κανείς το ιστορικό πλαίσιο (πογκρόμ, Ολοκαύτωμα και άλλα παραδείγματα αντισημιτισμού), η ύπαρξη του φυλακτού αποτελεί μια ιστορική ανακολουθία. Από τη μια, οι Εβραίοι κατηγορούνταν ως αποτυχημένοι άνθρωποι (υπάνθρωποι), που ζούσαν παρασιτικά εις βάρος των άλλων ή προδίδοντας τη χώρα στην οποία ζούσαν, ενώ από την άλλη, εκπρόσωποί τους παρουσιάζονται ως συνώνυμο της τύχης και της επιχειρηματικής επιτυχίας.
Μια φιγούρα Εβραίου με ένα νόμισμα απαντάται πολύ συχνά στην Πολωνία, όχι μόνο στα σπίτια, αλλά και σε γραφεία επιχειρήσεων ή σε ιατρικά γραφεία. Αυτά τα γλυπτά ή ζωγραφιστά ομοιώματα πωλούνται επίσης και σε καταστήματα τουριστικών ειδών σε δημοφιλείς προορισμούς, ή σε πάγκους πανηγυριών και φεστιβάλ.
Το 2021, η Κρακοβία ήταν η πρώτη πόλη στην Πολωνία που ανέλαβε δράση ζητώντας από τους πωλητές να σταματήσουν την πώληση τέτοιων «σουβενίρ».
Για να καταπολεμήσουμε τέτοια στερεότυπα, θα πρέπει να ενημερώσουμε τουρίστες και ντόπιους πελάτες για τις αρνητικές πτυχές τέτοιων σουβενίρ και να ζητήσουμε από τους πωλητές να πάψουν να πουλούν τέτοια ομοιώματα.
Jew with a coin – Wikipedia (Η εικόνα ενός Εβραίου που κρατά νόμισμα είναι ένα αμφιλεγόμενο «γούρι» στην Πολωνία)
Facing the phenomenon of “lucky Jews” in Poland (άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 8 Ιουνίου 2021, στον ιστοχώρο του Villa Decius Institute for Culture)
Introduction | Lucky Jews. Poland’s Jewish Figurines (Πολωνική ιστοσελίδα για τους «Τυχερούς Εβραίους»)
FestivALT – The Lucky Jew of Poland (σύντομο βίντεο του Τυχερού Εβραίου της Πολωνίας)
Lucky Jew (καλλιτεχνική παράσταση με τίτλο «Τυχερός Εβραίος»)