A rhyming “poem” in Polish [translation without rhymes]

“In order to have money at home and never run out of it, you need to have a Jew at home who will guard the money.”

“When in poverty, go to the Jew.”

WIĘCEJ INFORMACJI

Przytoczone przykłady potwierdzają powszechne przekonanie, że posąg lub obraz przedstawiający Żyda z monetą przynosi powodzenie finansowe.

Choć geneza tego przekonania nie jest do końca jasna, to z pewnością można w nim doszukać się stereotypowej cechy Żydów jako ludzi zamożnych i posiadających wysokie umiejętności do prowadzenia interesów.

Zaskakujące jest jednak samo określenie "Żyd na szczęście". Poza aspektem dehumanizacji (człowiek sprowadzony do roli amuletu!), kojarzenie Żydów ze szczęściem jest naprawdę szokujące. Biorąc pod uwagę kontekst historyczny (pogromy, Holokaust) i inne przykłady antysemityzmu, zauważa się tu brak konsekwencji. Z jednej strony Żydzi często oskarżani byli o nieudacznictwo, działanie na szkodę innych, zdradę krajów, w których żyli. Z drugiej strony, przedstawiciele tej samej grupy mają być synonimem sukcesu finansowego.

Wizerunek Żyda z monetą można spotkać nie tylko w domach prywatnych, ale także w firmach czy gabinetach lekarskich. Figurki i obrazy sprzedawane są na stoiskach z pamiątkami w popularnych miejscach turystycznych, w dużych miastach i mniejszych miejscowościach podczas lokalnych jarmarków i festynów.

W 2021 roku Kraków, jako pierwsze miasto w Polsce, podjął działania i zaapelował do sprzedawców o zaprzestanie sprzedaży takich "pamiątek".

Aby walczyć z takimi stereotypami powinniśmy uświadamiać turystów i klientów o negatywnych aspektach takich pamiątek i apelować do sprzedawców, aby nie sprzedawali takich obrazków i figurek.

BIBLIOGRAFIA

Jew with a coin – Wikipedia (The Jew with a coin is a controversial good luck charm in Poland)

Facing the phenomenon of “lucky Jews” in Poland (article published on June 8, 2021, on the Villa Decius Institute for Culture website)

Introduction | Lucky Jews. Poland’s Jewish Figurines (polish website about Lucky Jews)

MATERIAŁY IKONOGRAFICZNE

FestivALT – The Lucky Jew of Poland (short video about the Lucky Jew of Poland)

Lucky Jew (a Lucky Jew performance)