"A Żyd, chytry i przebiegły, Garbatonosy, krzywonogi, Wślizguje się na giełdę, nieogolony I zamierza uprawiać lichwę"

German:
Und der Jud mit krummer Ferse,
Krummer Nas’ und krummer Hos’
Schlängelt sich zur hohen Börse
Tiefverderbt und seelenlos.

WIĘCEJ INFORMACJI

To angielskie tłumaczenie wersu z "Helen Who Couldn't Help It" Wilhelma Buscha odzwierciedla częsty trop niemieckiego antysemityzmu: Geldjude, czyli utożsamianie Żydów z pieniędzmi i lichwą, chciwością i pasożytniczym kapitalizmem finansowym. W swojej pracy Busch umieszcza tę opinię w kontekście światopoglądu pobożnego wujka, który chce uchronić swoją siostrzenicę przed deprawacją wielkiego miasta.

Naród żydowski jest postrzegany jako przyczyna niepożądanych zjawisk społecznych, takich jak ubóstwo i nierówności, i jest kozłem ofiarnym negatywnych aspektów kapitalizmu.

Ataki i przestępstwa przeciwko Żydom mogą być usprawiedliwiane przez tych, którzy wierzą w ten mit. Nazistowskie Niemcy wywłaszczały ludność żydowską i używały tej narracji jako uzasadnienia do mordowania jej.

Te idee uniemożliwiają ludziom uznanie Żydów za członków społeczeństwa, za jednostki z ludzką godnością i równymi prawami. Uniemożliwiają im zrozumienie rzeczywistych relacji ekonomicznych, sposobu funkcjonowania gospodarki kapitalistycznej oraz jej historii. Dlatego też zniekształca debaty w społeczeństwach na temat polityki gospodarczej w kierunku polityki skierowanej przeciwko grupom identyfikowanym jako wrogowie ludu.

Powszechnie uznawana historia Żydów jako średniowiecznych lichwiarzy jest mitem. Było mnóstwo nieżydowskich lichwiarzy i bankierów, a katolicki zakaz lichwy był jedynie usankcjonowany karami kościelnymi i nigdy nie był w pełni egzekwowany. Uprzedzenia wobec Żydów jako szczególnie chciwych były jednak wygodne do mobilizowania przeciwko żydowskim lichwiarzom. Tam, gdzie Żydzi nie byli wykluczeni z rzemiosła czy rolnictwa, byli (i są) aktywni w tych branżach. Znakomita liczba Żydów nie jest wcale bogata.

Aby zmierzyć się z tym stereotypem, można z nim dyskutować, można też posłużyć się książką jako przykładem. W przypadku użycia w kontekście edukacyjnym (lub jakimkolwiek innym "publicznym") wiersz powinien być kontekstualizowany. Pomocne może być wykorzystanie statystyk, o ile to możliwe, aby wskazać na nieprawidłowość tego mitu.

BIBLIOGRAFIA

Busch, Wilhelm, Bildergeschichten, Die Fromme Helene, Erstes Kapitel
(Chapter 1 of “Die fromme Helene” by Wilhelm Busch)

Geldverleiher – Mittelalter 1
(article by Dr. Wolfgang Geiger about the prejudice of the medieval Jewish usurer)

MATERIAŁY IKONOGRAFICZNE